Sanal gerçeklik fikri aslında yeni bir fikir değil. İlk uygulamaları 40-50 sene önceye dayanır. Ancak bir takım teknik sorunlardan dolayı kullanılabilirliği pek mümkün değildi. 2010'lardan sonra yeni gelişen teknolojinin sundukları ile kullanılabilir seviyeye ancak gelebildi. Öncelikle sıklıkla duyduğumuz ve burada da bahsedeceğimiz temel kavramları kısaca açıklayarak devam edelim. Yeni teknolojilerde çokça kısaltmalar kullanılır. Her ne kadar bazı kavramlar henüz tam oturmuş olmasa da VR (Virtual Reality), AR (Augmented Reality) ve MR (Mixed Reality) bu alandaki en bilinenleridir.
VR (Virtual Reality)
VR (Virtual Reality), sanal gerçeklik demektir. VR, bilgisayar simülasyonu gerçekliği olarak da anlandırılan sürükleyici bir deneyimdir. Gerçek bir ortamı kopyalayan veya hayali bir dünya yaratan sesler, görüntüler ve diğer duyumları üretmek için VR başlıklarını kullanan teknolojileri ifade eder. VR, kullanıcıları tamamen sanal bir dünyaya sokmanın bir yoludur. Sanal gerçeklik ile hissedilen herşey bilgisayar tarafından yaratılmış üç boyutlu dünyadır. Yapay olarak ortam oluşturulduğunda kullanıcı gerçek dünyanın devredışı kaldığına ikna olur.
Sanal gerçeklikte 3D ortamlar görüntünün yanısıra duyma, hareket gibi başka duyulardan da yararlanır.
Sanal gerçeklik yaygın olarak gerçek hayatta var olan ya da olmayan yerlerin en az 3 boyutlu olarak bilgisayar ile yeniden oluşturulması ve gerçek gibi deneyimi sunması için kullanılmaktadır.
Sanal gerçeklik ile oluşturulan tanımlı uzay içerisinde yaygın olarak eğitim, gözlem, test, eğlence, tedavi faaliyetleri yerine getirilebilmektedir.
AR (Augmented Reality)
AR (Augmented Reality), artırılmış gerçeklik demektir. Ses, video, grafik veya GPS verileri gibi bilgisayar tarafından üretilen duyusal girdilerle artırılan (veya tamamlanan) fiziksel, gerçek dünyadaki bir ortamın canlı, doğrudan veya dolaylı bir görünümüdür. AR, mevcut gerçekliğinizi kullanır ve bir çeşit cihaz kullanarak buna eklemeler yapar. AR, kendi dünyamızın üstünde olduğu için normal yaşamınızda size verilen özgürlük kadar özgürlük sağlar.
MR (Mixed Reality)
MR (Mixed Reality), karma gerçeklik demektir. Bazen hibrid gerçeklik olarak da adlandırılan karma gerçeklik, gerçek ve sanal dünyaların, fiziksel ve dijital nesnelerin gerçek zamanlı olarak bir arada var olduğu ve etkileşime girdiği yeni ortamlar ve görselleştirmeler üretmek için birleştirilmesidir. Bu, yeni görüntüleri gerçek bir alana, bildiğimiz fiziksel dünyada gerçek olanla bir ölçüde etkileşim kurabilecek şekilde yerleştirmek anlamına gelir. MR'nin temel özelliği, sentetik içeriğin ve gerçek dünya içeriğinin gerçek zamanlı olarak birbirine tepki verebilmesidir.
XR (Extended Reality)
XR (Extended Reality) Genişletilmiş Gerçeklik, teknik kelimelerin sözlüğüne yeni eklenen bir terimdir. Şimdilik sadece birkaç kişi XR'nin farkında. Genişletilmiş Gerçeklik, bilgisayar teknolojisi ve giyilebilir cihazların oluşturduğu tüm gerçek ve sanal birleşik ortamları ve insan-makine etkileşimlerini ifade eder. Genişletilmiş Gerçeklik, Artırılmış Gerçeklik (AR), Sanal Gerçeklik (VR), Karma Gerçeklik (MR) gibi tüm tanımlayıcı formlarını içerir. Başka bir deyişle, XR, üç Realitenin (AR, VR, MR) üçünü de bir terim altında bir araya getiren ve daha az kamu karışıklığına yol açan bir şemsiye olarak tanımlanabilir.
Kısaca özetlersek; VR insanları tamamen sanal bir ortama sokuyor; AR, sanal bir içerik katmanı oluşturuyor, ancak çevre ile etkileşime giremiyor; MR, sanal gerçeklik ve gerçekliğin bir karışımıdır, gerçek ortamla etkileşime girebilecek sanal nesneler oluşturur. XR, üç Reality'nin (AR, VR, MR) hepsini bir tanım altında bir araya getirir.
